Sienkiewicz Henryk Pan Wołodyjowski(1)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Prawda, że z noclegów wyruszano jeszcze po ciemku i nie zatrzymywano się aż pózną nocą- jednakżecały pochód wraz z popasami, mimo trudnych przepraw i przejazdów, odbył się w trzy dni.�wcześniludzie i ówczesne wojska nie czyniły zwykle pochodów tak szybkich, ale kto chciał lub musiał- mógł jeczynić.Biorąc to na uwagę Basia wyrachowywała sobie, że odwrotna droga, droga do Chreptiowa,powinna jej zabrać jeszcze mniej czasu, zwłaszcza że odbywała ją konno i że droga ta była ucieczką, wktórej ratunek od szybkości zależał.Pierwszego jednak dnia pomiarkowała zaraz, że się łudzi, bo nie mogąc uciekać dniestrzańskim szlakiem,jeno kołując stepami, musiała nadkładać ogromnie drogi.W dodatku mogła zbłądzić i byłoprawdopodobnym, że zbłądzi; mogła trafić na odtajałe rzeki, na nieprzebyte gąszcze leśne, na błota zimąnawet nie zamarzające, na przeszkody od ludzi lub zwierza, więc chociaż i nocami zamierzyła wciążpędzić, mimo chęci utwierdzała się w przekonaniu, że nawet gdyby jej szło pomyślnie, Bóg wie kiedystanie w Chreptiowie.Udało jej się wyrwać z ramion Azji, lecz co dalej będzie? Niewątpliwie wszystko było lepsze od tychohydnych ramion, jednakże na myśl, co ją czeka, krew ścinała jej się lodem w żyłach.Oto przyszło jejzaraz do głowy, że jeśli będzie szczędzić konie, może zostać dościgniętą.Lipkowie znali te stepy nawylot, i skryć się w nich przed ich okiem, przed pogonią, było prawie niepodobieństwem.Oni to przecieżpo całych dniach ścigali nawet wiosną i latem Tatarów, gdy kopyta końskie nie zostawiały śladów wśniegu, w rozmiękłej ziemi; oni czytali w stepie jak w otwartej księdze; oni przezierali te równie jak orły,umieli w nich wietrzyć jak psy gończe; im życie całe schodziło na pościgach.Próżno Tatarzy szli nierazstrumieniami, by nie zostawić śladów- Kozacy, Lipkowie i Czeremisy, zarówno jak i polscy stepowizagończycy, umieli ich odnalezć, "sposobami" na ich "sposoby" odpowiedzieć i wpaść tak nagle, jakbyspod ziemi wyrośli.Jakże tu uciekać przed takim ludem? Chyba zostawić ich tak daleko za sobą, by samaodległość uczyniła pościg niemożliwym.Ale w takim razie popadają konie."Popadają niechybnie, jeśli ciągle będą tak iść jak dotąd" - myślała z przerażeniem Basia spoglądając namokre, dymiące ich boki i na pianę, która płatami spadała na ziemię.Więc chwilami zatrzymywała bieg ipoczynała słuchać, ale wówczas w każdym powiewie wiatru, w szmerze liści obrastających jary, wsuchym szeleście, z jakim uderzały o się wyschłe łodygi stepowych badylów, w szumie skrzydełprzelatującego ptaka, nawet w ciszy pustynnej dzwoniącej w uszach, słyszała odgłosy pogoni.Iprzerażona, znów wypuszczała konie i biegła szalonym pędem, póki chrapanie ich nie oznajmiło, że niemogą tak biec dalej.Ciężar samotności i niemocy przygniatał ją coraz silniej.Ach! jakąż czuła sięsierotą, jakiż żal, równie ogromny jak niesłuszny, wzbierał w jej sercu do wszystkich ludzi, donajbliższych i najdroższych, że ją tak opuścili! Potem pomyślała jeszcze, że to pewnie Bóg ją karze za jejżądzę przygód, za jej wyrywanie się na wszystkie łowy, na wyprawy wbrew nieraz chęciom męża, zapłochość i brak statku.Pomyślawszy to rozpłakała się serdecznie i podniósłszy główkę do góry, jęłapowtarzać chlipiąc:- Ukarz, ale nie opuść! Michała nie karz, Michał niewinny! Tymczasem zbliżała się noc, a z nią chłód,pomroka, niepewność drogi i niepokój.Przedmioty poczęły się zacierać, mącić, tracić określone kształty,a zarazem jakby się ożywiać tajemniczo i czaić.Nierówności na zrębach wysokich skał wyglądały jakbygłowy poprzybierane w czapki spiczaste i okrągłe, które wychylają się zza jakichś olbrzymich murów ispoglądają cicho a złożyczliwie, kto tam przejeżdża dołem.Gałęzie drzew, poruszane powiewem, miałyjakieś ruchy ludzkie: jedne kiwały na Basię, niby chcąc ją przywołać i tajemnicę jakąś straszną jejpowierzyć; drugie zdawały się mówić i ostrzegać: "Nie zbliżaj się!" Skarpy przewróconych drzew181podobne były do jakichś potwornych istot skurczonych do skoku.Basia była odważna, bardzo odważna,ale jak wszyscy ówcześni ludzie - przesądna.Toteż gdy pomroka zapadła zupełnie, włos wyprężał się jejna głowie, a dreszcz przechodził przez ciało na myśl o nieczystych siłach, które mogą zamieszkiwać testrony.Bała się szczególniej upiorów.Wiara w nie była szczególniej rozpowszechniona po całymNaddniestrzu z powodu sąsiedztwa Multan i właśnie te strony, koło Jampola i Raszkowa, miały pod tymwzględem złą sławę.Tylu tu ludzi schodziło ustawicznie ze świata nagłą śmiercią, bez spowiedzi,rozgrzeszenia.Basia przypomniała sobie wszystkie opowieści, które wieczorami w Chreptiowie prawiliprzy ogniu rycerze: więc o dolinach przepaścistych, w których gdy wiatr powiał, zrywały się nagle jęki:"Jezu, Jezu!"- o płomieniach błędnych, w których coś chrapało - o śmiejących się skałach - o bladychdzieciach "sysunach" z zielonymi oczyma i potwornej głowie, które prosiły, by je zabrać na koń, azabrane poczynały wysysać krew - wreszcie o głowach bez kadłubów chodzących na pajęczych nogach io najstraszniejszych z tych wszystkich okropności, dorosłych upiorach, czyli tak zwanych z wołoska"brukołakach", które wprost rzucały się na ludzi.Basia poczęła się żegnać znakiem krzyża i nie ustawała dopóty, dopóki nie zemdlała jej ręka, ale iwówczas odmawiała litanię, bo żadną inną bronią przeciw nieczystym siłom nie można było nic poradzić.Otuchy dodawały jej konie, które nie okazując żadnej trwogi, parskały razno [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki