[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.), bądz wypłacenia pracownikowiświadczenia na podstawie nieprawomocnego, ale wykonalnego wyroku,który został następnie uchylony.W orzecznictwie określone zostały również zasady ułatwiające ustalenie,czy w razie uzyskania korzyści kosztem pracodawcy pracownik ma obowią-zek liczenia się z obowiązkiem jej zwrotu.Zgodnie ze wskazanym wyżejwyrokiem SN z 27 maja 1999 r.należy pamiętać, że w myśl z art.300 k.p. w stosunkach pracy przepisy dotyczące bezpodstawnego wzbogace-nia powinny być stosowane odpowiednio, przy zastosowaniu zasad pra-wa pracy.Z tego względu trzeba przyjąć taki kierunek ich wykładni, któryprowadzi do zawężenia, a nie do rozszerzenia zakresu majątkowych, nega-tywnych następstw obciążających pracownika.SN stwierdził, że w stosun-kach pracy konieczność liczenia się z obowiązkiem zwrotu świadczeniapowinna być oceniana w zindywidualizowany sposób, z uwzględnieniemwłaściwości danego pracownika (subiektywnej strony jego działania) orazsytuacji, w jakiej się on znajduje (zwłaszcza przy uwzględnieniu tego,czy działa w normalnej, czy też nienormalnej sytuacji motywacyjnej).Po-winny być więc brane pod uwagę kryteria właściwe dla ustalenia winypracownika oraz jej rodzaju i stopnia.Niezbędne jest także uwzględnieniezachowania się pracodawcy.Podobny pogląd został wyrażony w wyrokach SN z 7 sierpnia 2001 r.(I PKN 408/00, OSNP 2003/13/30) oraz z 9 stycznia 2007 r.(II PK 138/06, OSNP2008/3 4/38).SN stwierdził w nich, że w przypadku wypłacenia świadcze-nia przez pracodawcę posługującego się wyspecjalizowanymi służbami, Odpowiedzialność materialna pracownika55pracownik ma prawo uważać, że świadczenie zostało spełnione zasadniei zgodnie z prawem.W takim przypadku konieczność liczenia się z obo-wiązkiem jego zwrotu ogranicza się zasadniczo do sytuacji, w których pra-cownik ma świadomość otrzymania nienależnego świadczenia (art.409w związku z art.410 par.1 k.c.oraz w związku z art.300 k.p.).Ciężar dowo-du w tej kwestii spoczywa na pracodawcy.Pracodawca może więc opieraćswoje roszczenia wobec zatrudnionego na przepisach o bezpodstawnymwzbogaceniu.W razie sporu może być jednak zmuszony do wykazywaniazłej wiary pracownika.Termin przedawnienia roszczeńZasadą jest, że roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniuz upływem trzech lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.Roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracow-nika na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązkówpracowniczych ulegają jednak rprzedawnieniu z upływem roku od dnia,w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu szkody przezpracownika.Termin ten nie może być dłuższy niż trzy lata od wyrządze-nia szkody.Roczny termin przedawnienia ma zastosowanie, gdy na skutek niewyko-nania lub nienależytego wykonania obowiązków przez pracownika nastą-piło nieumyślne wyrządzenie szkody (por.m.in.art.114 i art.124 125 k.p.).Stosuje się go również przy dochodzeniu przez pracodawcę:n odszkodowania za nieuzasadnione rozwiązanie przez pracownika umo-wy o pracę bez wypowiedzenia (w trybie art.55 par.11 k.p. z powo-łaniem się na ciężkie naruszenie przez pracodawcę jego podstawo-wych obowiązków),n naprawienia szkody poniesionej przez pracodawcę wskutek narusze-nia przez pracownika umowy o zakazie konkurencji przewidzianejw art.1011 k.p.Dowiedzenie się o szkodzieJak zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 15 września 1978 r.(IV PR205/78, Lex nr 14459), przez dowiedzenie się przez pracodawcę o wyrządze-niu szkody należy rozumieć powzięcie wiadomości nie tylko o samym fakciepowstania szkody, ale także o tym, kto i w jakiej wysokości był sprawcą tejszkody, gdyż dopiero wówczas można wystąpić przeciwko określonej osobieo konkretną kwotę.Pracodawca powinien oczywiście wyczerpać dostępnemożliwości uzyskania tej wiadomości jak najwcześniej.Chodzi jednak o ist- e-Biblioteka Gazety Prawnej56nienie w konkretnej sytuacji faktycznej rzeczywistej możliwości uzyska-nia jej przez pracodawcę (wyrok SN z 4 listopada 1986 r., IV PR 340/86, PiZS1987/4/59).Jeżeli sprawcą szkody była osoba uprawniona zgodnie z art.31 k.p. do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy za pracodawcę (np.czło-nek zarządu spółki), to chwila powzięcia przez nią wiadomości o wyrządze-niu szkody nie stanowi momentu, w którym dowiedział się o niej pracodaw-ca.Zgodnie z wyrokiem SN z 7 kwietnia 2011 r.(I PK 242/10, Lex nr 798244)dowiedzenie się przez pracodawcę o wyrządzeniu szkody wymaga bowiemistnienia po jego stronie możliwości podjęcia kroków w celu pociągnięciasprawcy szkody do odpowiedzialności.Takiej możliwości nie ma zaś praco-dawca, którym kieruje sprawca szkody, zwłaszcza jeżeli kierownictwo mapostać jednoosobową.Poniesienie szkody przez osobę trzeciąZgodnie z art.120 k.p., jeżeli przy wykonywaniu obowiązków pracow-niczych pracownik wyrządził szkodę osobie trzeciej, do jej naprawieniajest obowiązany wyłącznie pracodawca [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl przylepto3.keep.pl
.), bądz wypłacenia pracownikowiświadczenia na podstawie nieprawomocnego, ale wykonalnego wyroku,który został następnie uchylony.W orzecznictwie określone zostały również zasady ułatwiające ustalenie,czy w razie uzyskania korzyści kosztem pracodawcy pracownik ma obowią-zek liczenia się z obowiązkiem jej zwrotu.Zgodnie ze wskazanym wyżejwyrokiem SN z 27 maja 1999 r.należy pamiętać, że w myśl z art.300 k.p. w stosunkach pracy przepisy dotyczące bezpodstawnego wzbogace-nia powinny być stosowane odpowiednio, przy zastosowaniu zasad pra-wa pracy.Z tego względu trzeba przyjąć taki kierunek ich wykładni, któryprowadzi do zawężenia, a nie do rozszerzenia zakresu majątkowych, nega-tywnych następstw obciążających pracownika.SN stwierdził, że w stosun-kach pracy konieczność liczenia się z obowiązkiem zwrotu świadczeniapowinna być oceniana w zindywidualizowany sposób, z uwzględnieniemwłaściwości danego pracownika (subiektywnej strony jego działania) orazsytuacji, w jakiej się on znajduje (zwłaszcza przy uwzględnieniu tego,czy działa w normalnej, czy też nienormalnej sytuacji motywacyjnej).Po-winny być więc brane pod uwagę kryteria właściwe dla ustalenia winypracownika oraz jej rodzaju i stopnia.Niezbędne jest także uwzględnieniezachowania się pracodawcy.Podobny pogląd został wyrażony w wyrokach SN z 7 sierpnia 2001 r.(I PKN 408/00, OSNP 2003/13/30) oraz z 9 stycznia 2007 r.(II PK 138/06, OSNP2008/3 4/38).SN stwierdził w nich, że w przypadku wypłacenia świadcze-nia przez pracodawcę posługującego się wyspecjalizowanymi służbami, Odpowiedzialność materialna pracownika55pracownik ma prawo uważać, że świadczenie zostało spełnione zasadniei zgodnie z prawem.W takim przypadku konieczność liczenia się z obo-wiązkiem jego zwrotu ogranicza się zasadniczo do sytuacji, w których pra-cownik ma świadomość otrzymania nienależnego świadczenia (art.409w związku z art.410 par.1 k.c.oraz w związku z art.300 k.p.).Ciężar dowo-du w tej kwestii spoczywa na pracodawcy.Pracodawca może więc opieraćswoje roszczenia wobec zatrudnionego na przepisach o bezpodstawnymwzbogaceniu.W razie sporu może być jednak zmuszony do wykazywaniazłej wiary pracownika.Termin przedawnienia roszczeńZasadą jest, że roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniuz upływem trzech lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.Roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracow-nika na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązkówpracowniczych ulegają jednak rprzedawnieniu z upływem roku od dnia,w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu szkody przezpracownika.Termin ten nie może być dłuższy niż trzy lata od wyrządze-nia szkody.Roczny termin przedawnienia ma zastosowanie, gdy na skutek niewyko-nania lub nienależytego wykonania obowiązków przez pracownika nastą-piło nieumyślne wyrządzenie szkody (por.m.in.art.114 i art.124 125 k.p.).Stosuje się go również przy dochodzeniu przez pracodawcę:n odszkodowania za nieuzasadnione rozwiązanie przez pracownika umo-wy o pracę bez wypowiedzenia (w trybie art.55 par.11 k.p. z powo-łaniem się na ciężkie naruszenie przez pracodawcę jego podstawo-wych obowiązków),n naprawienia szkody poniesionej przez pracodawcę wskutek narusze-nia przez pracownika umowy o zakazie konkurencji przewidzianejw art.1011 k.p.Dowiedzenie się o szkodzieJak zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z 15 września 1978 r.(IV PR205/78, Lex nr 14459), przez dowiedzenie się przez pracodawcę o wyrządze-niu szkody należy rozumieć powzięcie wiadomości nie tylko o samym fakciepowstania szkody, ale także o tym, kto i w jakiej wysokości był sprawcą tejszkody, gdyż dopiero wówczas można wystąpić przeciwko określonej osobieo konkretną kwotę.Pracodawca powinien oczywiście wyczerpać dostępnemożliwości uzyskania tej wiadomości jak najwcześniej.Chodzi jednak o ist- e-Biblioteka Gazety Prawnej56nienie w konkretnej sytuacji faktycznej rzeczywistej możliwości uzyska-nia jej przez pracodawcę (wyrok SN z 4 listopada 1986 r., IV PR 340/86, PiZS1987/4/59).Jeżeli sprawcą szkody była osoba uprawniona zgodnie z art.31 k.p. do dokonywania czynności z zakresu prawa pracy za pracodawcę (np.czło-nek zarządu spółki), to chwila powzięcia przez nią wiadomości o wyrządze-niu szkody nie stanowi momentu, w którym dowiedział się o niej pracodaw-ca.Zgodnie z wyrokiem SN z 7 kwietnia 2011 r.(I PK 242/10, Lex nr 798244)dowiedzenie się przez pracodawcę o wyrządzeniu szkody wymaga bowiemistnienia po jego stronie możliwości podjęcia kroków w celu pociągnięciasprawcy szkody do odpowiedzialności.Takiej możliwości nie ma zaś praco-dawca, którym kieruje sprawca szkody, zwłaszcza jeżeli kierownictwo mapostać jednoosobową.Poniesienie szkody przez osobę trzeciąZgodnie z art.120 k.p., jeżeli przy wykonywaniu obowiązków pracow-niczych pracownik wyrządził szkodę osobie trzeciej, do jej naprawieniajest obowiązany wyłącznie pracodawca [ Pobierz całość w formacie PDF ]