[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.%7Å‚yli nader skromnie, prowadzÄ…c gospodarstwa pozwalajÄ…ceim zaledwie na utrzymanie siÄ™ przy życiu i na zaspokojenie żądaÅ„ panów.Ponieważ nie znanosposobów przechowywania żywnoÅ›ci ani nie byÅ‚o dróg, którymi można by byÅ‚o wozić pÅ‚odyrolne na odlegÅ‚e rynki, i ponieważ wszelkie nadwyżki plonów konfiskowaÅ‚ wÅ‚aÅ›ciciel lub panfeudalny, chÅ‚opi nie odczuwali żadnej potrzeby unowoczeÅ›niania technologii ani zwiÄ™kszaniaprodukcji.Handel, naturalnie, istniaÅ‚.Wiadomo, że garstka nieustraszonych kupców wÄ™drowaÅ‚a ztowarami przemierzajÄ…c tysiÄ…ce mil na wielbÅ‚Ä…dach, dyliżansami lub statkami.Wiadomo, żepowstawaÅ‚y miasta, które żywiÅ‚a wieÅ›.Kiedy Hiszpanie przybyli do Meksyku w 1519 roku,zdumieli siÄ™ na widok Tlatelolco, którego wielotysiÄ™czna rzesza mieszkaÅ„ców zajmowaÅ‚a siÄ™kupnem i sprzedażą wszelkich rodzajów biżuterii, metali szlachetnych, niewolników,sandałów, tkanin, czekolady, lin, skóry, indyków, warzyw, królików, psów i ceramiki.Wbiuletynach pisanych dla niemieckich bankierów w XVI i XVII wieku znajdujemy barwneopisy ówczesnego handlu.W liÅ›cie z Cochinu w Indiach opisane sÄ… szczegółowo przypadki pewnego kupca, który przybyÅ‚ do Indii po transport pieprzu z flotÄ… skÅ‚adajÄ…cÄ… siÄ™ z piÄ™ciustatków."SkÅ‚ad pieprzu to doskonaÅ‚y interes - pisaÅ‚ on - ale wymaga wielkiego zapaÅ‚u iwytrwaÅ‚oÅ›ci." PrzywiózÅ‚ on do Europy oprócz pieprzu również gozdziki, gaÅ‚kÄ™ i kwiatmuszkatoÅ‚owy, mÄ…kÄ™, cynamon, różne zioÅ‚a i leki.Niemniej jednak caÅ‚y ten handel to tylko drobny element ówczesnego życia, zwÅ‚aszcza gdyporównamy go z rozmiarami produkcji przeznaczonej bezpoÅ›rednio do wÅ‚asnego spożyciaprzez niewolnika lub chÅ‚opa paÅ„szczyznianego, Jeszcze w XVI wieku, jak pisze FernandBraudel, najwybitniejszy jak dotÄ…d badacz epoki, caÅ‚y region Å›ródziemnomorski - od Francji iHiszpanii na jednym kraÅ„cu po TurcjÄ™ na drugim - zapewniaÅ‚ utrzymanie ludnoÅ›ci liczÄ…cej60-70 milionów, z których 90 procent zajmowaÅ‚o siÄ™ uprawÄ… roli, wytwarzajÄ…c znikomenadwyżki żywnoÅ›ci na sprzedaż.Braudel pisze: "60, a może 70 procent caÅ‚ej produkcji rolnejregionu Å›ródziemnomorskiego nigdy nie objęła gospodarka rynkowa." Jeżeli taka sytuacjabyÅ‚a w regionie Morza Zródziemnego, to w Europie Północnej mogÅ‚o być chyba tylko gorzej,gdyż kamienista gleba i dÅ‚ugie mrozne zimy uniemożliwiaÅ‚y chÅ‚opom wypracowanie bodajnajmniejszych nadwyżek.Aatwiej zrozumiemy wiele spraw zwiÄ…zanych z trzeciÄ… falÄ… gdy zdamy sobie sprawÄ™ zfaktu istnienia dwóch sektorów w przedprzemysÅ‚owej gospodarce pierwszej fali.W sektorzeA ludzie produkowali dobra na użytek wÅ‚asny.W sektorze B produkowali na sprzedaż lubwymianÄ™.Sektor A byÅ‚ olbrzymi, sektor B - znikomy.Przeto dla wiÄ™kszoÅ›ci ludzi produkcja ikonsumpcja zlewaÅ‚a siÄ™ w jednÄ… życiodajnÄ… funkcjÄ™.Ta spójna jedność miaÅ‚a tak totalnycharakter, że na przykÅ‚ad Grecy, Rzymianie i Å›redniowieczni Europejczycy w ogóle nierozgraniczali jej dwóch elementów.W ich jÄ™zykach brakowaÅ‚o nawet sÅ‚owa konsument.PrzezcaÅ‚y okres pierwszej fali jedynie znikoma część ludnoÅ›ci byÅ‚a zależna od rynku; wiÄ™kszoÅ›ciludzi rynek w zasadzie nie obejmowaÅ‚.WedÅ‚ug oceny historyka R.H.Tawneya, "w Å›wieciegospodarki naturalnej transakcje pieniężne stanowiÅ‚y bardzo wÄ…ski margines".Druga fala drastycznie zmieniÅ‚a tÄ™ sytuacjÄ™.Jednostki i caÅ‚e spoÅ‚ecznoÅ›ci po raz pierwszyw dziejach przestaÅ‚y być samowystarczalne; powstaÅ‚a sytuacja, w której przeważajÄ…ca ilośćżywnoÅ›ci, towarów i usÅ‚ug byÅ‚a przeznaczona na sprzedaż lub wymianÄ™.Wraz z drugÄ… falÄ…zanikÅ‚a w zasadzie produkcja dóbr przeznaczonych do konsumpcji wÅ‚asnej przez wytwórcÄ™ ijego rodzinÄ™.PowstaÅ‚a cywilizacja, w której prawie nikt, nawet farmer, nie byÅ‚samowystarczalny.Wszyscy stali siÄ™ niemal caÅ‚kowicie uzależnieni od żywnoÅ›ci, artykułówprzemysÅ‚owych i usÅ‚ug wytwarzanych przez kogoÅ› innego.Industrializm, krótko mówiÄ…c, zniweczyÅ‚ jedność produkcji i konsumpcji, oddzieliÅ‚producenta od konsumenta.SpoistÄ… gospodarkÄ™ pierwszej fali zastÄ…piÅ‚a rozszczepiona gospodarka drugiej fali.ZNACZENIE RYNKURozszczepienie to miaÅ‚o bardzo poważne konsekwencje, których nawet dziÅ› nie potrafimyw peÅ‚ni docenić.Po pierwsze, rynek - niegdyÅ› zjawisko nieistotne i marginalne - staÅ‚ siÄ™ nagległównym centrum życia.Gospodarka ulegÅ‚a "marketyzacji", przy czym nastÄ…piÅ‚o to w obuprzemysÅ‚owych systemach gospodarczych, zarówno socjalistycznym, jak i kapitalistycznym.NA ZACHODZIE PANUJE POGLD, JAKOBY RYNEK STANOWIA ZJAWISKO TYPOWE WYACZNIEDLA ZWIATA KAPITALISTYCZNEGO I CZSTO U%7Å‚YWA SI TEGO TERMINU W TAKI SPOSÓB, JAKGDYBY RYNEK BYA SYNONIMEM "GOSPODARKI NASTAWIONEJ NA ZYSK".LECZ WIADOMO ZHISTORII, %7Å‚E WYMIANA TOWAROWO-PIENI%7Å‚NA, CZYLI RYNEK - POJAWIAA SI WCZEZNIEJ NI%7Å‚ZYSK I ZUPEANIE NIEZALE%7Å‚NIE OD NIEGO [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • przylepto3.keep.pl