Milewski Stanisław Niezwykli klienci Temidy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W apelacji Prokuratorii, w której uczestniczył radca prawny Ministerium Komunikacji,poświęcono więc wiele uwagi tej właśnie kwestii, dowodząc, że według kodeksu tylko w rzekachniespławnych i nieżeglownych granicę własności obu nadbrzeżnych właścicieli stanowi liniaprzeprowadzona przez środek rzeki, natomiast rzeki spławne i żeglowne są własnością państwa.W dalszym ciągu podnoszono, że przymulenie powstało w korycie rzeki,zakwestionowano też ustalenia biegłych, zarzucając powierzchowność ich ekspertyzom.W lutym 1897 roku Izba Sądowa uchyliła wyrok I instancji i powództwo hrabinyPotockiej oddaliła w całości.Jakie argumenty przemówiły za takim rozstrzygnięciem?Przede wszystkim uznano, że nie wchodzą tu w grę przymulenia tworzące się stopniowoi nieznacznie przy gruntach nadbrzeżnych, ale nowotwory podobnie jak wyspy, wysepki,odsypy powstające w korycie rzeki żeglownej i spławnej, a więc będącej własnością państwa.Przyjęto więc inaczej, niż to uczynił Sąd Okręgowy że grunt będący przedmiotem sporustanowi przyrost nie do gruntu nadbrzeżnego, ale do koryta Wisły, że tworzył się on nie odbrzegu do środka rzeki, lecz przeciwnie od środka rzeki do brzegu.Dopatrzono się także, żespór z wieśniakami w 1871 roku zakończony postanowieniem Komisji Włościańskiej dotyczyłinnego, dalej położonego skrawka ziemi.Przeciwko powódce przemawiała teraz i opiniabiegłego dendrologa: z protokołów robót plantacyjnych wynikało bowiem, że sadzono drzewkakilkuletnie, a więc w czasie wizji mogły one mieć nawet 10 lat.Sprawa miała jeszcze dalszy ciąg, ale niewiele się w niej zmieniło, w każdym razie nie nakorzyść powódki.Obrońca działający w imieniu hrabiny Potockiej założył kasację od wyrokuIzby.Senat Rządzący na posiedzeniu sądowym w pełnym składzie departamentu cywilnego(a więc jakby dzisiejszy pełny skład Izby Cywilnej Sądu Najwyższego), po zapoznaniu sięz całością sprawy i pozostając w granicach ustaleń Izby, doszukał się jednak błędu w jejrozumowaniu.Mylnie przyjęto wytknął Senat że sporna przestrzeń stanowi przymuleniekoryta rzeki żeglownej i spławnej będące własnością Skarbu.Chodziło tu dowodzono o nowotwory będące przyrostem do mielizn, które powstały w głównym korycie rzeki.Mieliznynatomiast na mocy specjalnego przepisu mającego na względzie interesy handlu i żeglugi sąwłasnością Skarbu, dlatego też za własność Skarbu poczytuje się i to, co jest przyrostem domielizn aż do samego brzegu, który uważa się za granicę własności prywatnej posiadacza brzegurzeki żeglownej.Przy okazji tej sprawy Senat sformułował następującą zasadę prawną: Grunt powstaływ korycie rzeki żeglownej lub spławnej w Królestwie Polskim stanowi własność Skarbu,chociażby wskutek przymulenia przestrzeń ta rozszerzyła się aż do połączenia z brzegiemnależącym do prywatnego właściciela.Przyjmując tę zasadę, Senat niewątpliwie chciał uniknąć płycizn i mielizn następnychprocesów, które z powodu regulacji Wisły inni właściciele jej brzegów mogliby wytaczaćSkarbowi.Kręty bieg Wisły, przesuwanie się jej nurtu powodowały liczne zmiany w konfiguracjiterenu; rzeka niejednokrotnie czyniła zamieszanie w stosunkach własnościowych na obubrzegach.Ginęły całe wysepki, zwane na ogół kępami, jak np.Kępa Polkowska (inaczej zwanaSyreną lub Zamkową), która przez długie lata opierała się zakusom Wisły i trwała naprzeciwterenu zajmowanego dzisiaj przez zoo aż do wielkiej powodzi w 1813 roku.Od wiekówstanowiła własność magistratu, ale wykorzystywano ją najwyżej jako miejsce wykonywania karyśmierci, nigdy zaś pod uprawy.Przeciwnie, Saska Kępa była użytkowana pod uprawy w XVII wieku przez Holendrów,a w XIX wieku została zagospodarowana przez tzw.kolonistów, którzy ją wydzierżawili odmiasta.Kępę tę z czasem wchłonął brzeg praski, ale chociaż niewątpliwie często zmieniała siękonfiguracja terenu, nie znajdowało to odbicia w annałach sądowych.Wielu problemów prawnych dostarczyła natomiast Izbie Sądowej inna kępa leżącaw okolicy podwarszawskiej, w dół brzegu rzeki.Wszystko zaczęło się od tego, że naczelnik IVdystansu rzeki Wisły zabronił mieszkańcom kępy ścinania wierzbiny na przymuleniachpowstałych przy wysepce.Stanowiąca dość duży obszar kępa była od lat zamieszkana przez włościan.Z czasempowierzchnia jej zmniejszyła się znacznie, tak że w chwili uwłaszczenia chłopów w 1864 rokuliczyła tylko 150 prętów (1 pręt = 18,66 m�).Osada składała się wówczas z dwóch niewielkichwysp, które z biegiem czasu z powodu przymuleń bardzo się powiększyły.Sąd Okręgowy w 1892 roku przyznał prawo do korzystania z przymuleń wieśniakom.Nanic się zdała apelacja Prokuratorii [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki