[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nieporozumieniem jest żądać od monarchy uznawania np.zwierzchności papieskiej czy politycznych prerogatyw dla jego urzędników w kraju.Kościół powinien być jednak wykorzystywany w służbie państwowej.4.Renesansowa utopia.Humanizm odrodzenia był wielkim wyznaniem wiary w jednostkę ludzką.Indywidualizm epoki sprzyjał przekonaniu, że uniwersalną receptą na poprawę świata jest uszlachetnienie natury człowieka i że to rozwiąże samorzutnie wszelkie problemy ustrojowe.Stąd notoryczne w renesansowej literaturze tendencje do umoralniania ludzi.Obraz idealnego społeczeństwa , moralnie udoskonalonego, łączyło się z wątkiem racjonalizmu.To społeczeństwo opisał Thomas More ( morus ), największy humanista angielski w utworze pt.Książeczka zaiste złota i niemniej pożyteczna jak przyjemna o najlepszym ustroju państwa i nieznanej dotąd wyspie Utopii, 1516.Tomasz More, mieszczanin i prawnik, był jednym z najbliższych współpracowników króla Henryka VIII; doszedł do stanowiska lorda, kanclerza Anglii, lecz popadł w ostry konflikt z królem i zginął na szafocie.Do dziś kościół katolicki czci go jako męczennika za wiarę.More wyszedł od ostrej krytyki stosunków angielskich ( choć formalnie mówił o Francji i Hiszpanii ).Monarchowie są tyranami, uciskają lud podatkami, psują monetę, są rozrzutni, nie dbają o bezpieczeństwo poddanych i za radą kiepskich ekspertów prowadzą wojny i naruszają prawa.Mądre reformy nie są w stanie naprawić zła tak długo, dopóki utrzymywać się będzie prywatna własność.Obserwując skutki pierwotnej akumulacji kapitału, More poddawał krytyce rozwój przemysłu i handlu; sądził, że podstawą powszechnego dobrobytu powinna być produkcja rolna i rzemieślnicza, oparta na wysokim morale społeczeństwa.Ustrój wyspy Utopii nie znał własności prywatnej.Ziemia, domy, warsztaty należały do państwa.Ludność żyła w równości i harmonii.Obca jej była wszelka niesprawiedliwość.Sześciogodzinny dzień pracy wystarczał dla zaspokojenia materialnych potrzeb wszystkich, gdyż powszechny obowiązek rzetelnej pracy umożliwiał znaczny wzrost produkcji.Wolny czas poświęcają Utopianie nauce; jej rezultat wcielają potem do praktyki.Komunizm mieszkańców wyspy zakłada rygorystyczne przestrzegania zasad równości.Utopianie jednakowo się ubierają, wspólnie spożywają posiłki.Nie znają też pieniędzy, bo wszystkie ich - umiarkowane zresztą - potrzeby zaspokajane są posiłki.Nie znają też pieniędzy, bo wszystkie ich - umiarkowane zresztą - potrzeby zaspokajane są przez państwo.To gwarantuje wysoki poziom moralny mieszkańców.W razie potrzeby stosuje ono represje, skazując np.nazbyt żądnych bogactw na niewolę.Utopia zna niewolników, nie stanowią oni jednak naturalnej i stabilnej grupy społecznej; rekrutują się z przestępców oraz jeńców wojennych i predestynowani są do wykonywania prac przykrych i ciężkich.Ustrój polityczny Utopii jest hierarchiczny, choć zarazem demokratyczny.Każde 30 rodzin ( rodzime więzi są podstawową komórką społeczną ) wybiera corocznie swoich urzędników ( filarchów ), co z kolei wyłaniają spośród siebie swych szefów ( protofilarchów ).Na czele stoi książę wybierany spośród czterech kandydatów wysuniętych przez lud na zgromadzeniu filarchów i protofilarchów.Książę ma władze dożywotnią, ale w razie skłonności do tyranii może być usunięty.Należą do niego: kierowanie robotami publicznymi oraz polityka zagraniczna.Główną zasadą tej ostatniej jest dążenie do utrzymywania równowagi politycznej na pobliskim kontynencie.Utopia jest jednak państwem praworządnym; prawa są - inaczej niż w Anglii - proste i nieliczne.Na wyspie występują różne wierzenia; jest zasada powszechnej tolerancji.Nieliczni duchowni są wybierani przez wiernych, nie mają z tego tytułu przywilejów.Nie znają celibatu.Kreśląc obraz społeczeństwa na wyspie Utopii, More wyrażał pogląd, że możliwe jest stworzenie znacznie lepszego ustroju aniżeli ten, który zna stary świat.5.Doktryna reformacji.a) Ogólna charakterystyka.W ożywionym klimacie odrodzenia wyjątkowo źle znoszono sztywne i duszne prawdy objawione, które wniosła z poprzedniej epoki tradycja kościelna.Humanizm epoki i idea religii naturalnej sprzyjały intensyfikacji sporów reformacyjnych.Reformacja była też refleksem zawiłych interesów społecznych i politycznych.Wyrażała protest przeciw materialnej i politycznej potędze kościoła.Podejmowała krytykę finansowej eksploatacji uprawianej przez kurię rzymską, przeciwstawiała się rozmiarom dóbr martwej ręki i przywilejom kleru.Szczególnie mieszczaństwo oburzało się na ekskluzywność i pasożytnictwo duchowieństwa.Szlachta zazdrosnym okiem patrzyła na ogromne i wydajne beneficja biskupów i prałatów i chętnie podejmowała hasło sekularyzacji dóbr kościelnych.Większość nurtów szesnastowiecznej reformacji doskonale się mieściła w interesach narodowego państwa feudalnego i korzystała z szerokiego poparcia albo samego aparatu państwowego albo najbardziej aktywnych sił społecznych w państwie.Największymi postaciami reformacji, a zarazem głównymi reprezentantami jej podstawowych nurtów byli: Marcin Luter, Jan Kalwin oraz Tomasz Minzer.b) Luther.Martin Luther ( Luter 1483 - 1546 ), zakonnik augustiański i doktor teologii na uniwersytecie w Wittemberdze, wystąpił w 1517.przeciw sprzedaży odpustów.Dał tym hasło do rozpoczęcia reformacji.Trzy lata później spalił publicznie potępiającą go bullę papieską, a na sejmie w Wormacji w 1521 r.odmówił odwołania swych poglądów.Antyklerykalne hasła zyskiwały mu sympatie stan ów Rzeszy; mieszczaństwo oklaskiwało jego wystąpienia jako zapowiedź polepszenia swych pozycji gospodarczych i wpływów politycznych, szlachta widziała w nim obrońcę interesów narodowych, zaś książęta uważali go za sojusznika w walce o umocnienie własnego zwierzchnictwa terytorialnego.Jako teolog nawiązywał Luter do augustianizmu.Przejął od św.Augustyna tezę o całkowitym upadku natury ludzkiej.Na skutek grzechu pierworodnego człowiek stał się niewolnikiem diabła i ani chrzest, ani spowiedź, ani dobre uczynki nie mogą go uczynić dobrym [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • przylepto3.keep.pl