[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wszak i po samych rzeczach postrzegalnych widać, że forma w inny sposób jest w jednej, a w inny sposób w drugiej z nich; np.białość w jednej jest mocna, krzycząca, w drugiej wyblakła, blada; w jednej białość występuje wraz ze słodkością, w drugiej bez niej.Tak samo jest i z formą rzeczy Dostrzegalnej: inaczej istnieje w rzeczy, która jest poza duszą, a inaczej w zmyśle.Bowiem zmysłformy rzeczy postrzegalnych przyjmuje bez materii; np.barwę złota bez złota.Tak samo i myśl: materialne i zmienne czy wzruszalne formy poznawcze ciał otrzymuje w sposób niematerialny i niezmienny czy niewzruszalny; przyjmuje więc według swojego sposobu bytowania, gdyż z zasady: przyjęte jest w.przyjmującym na sposób przyjmującego8.Należy więc tak powiedzieć: Dusza swoją myślą poznaje ciała poznaniem niematerialnym, powszechnym i koniecznym.Na 1.W tym powiedzeniu Augustyn ma na uwadze to, czym myśl poznaje; niezaś to, co poznaje.A poznaje ciała myśleniem: ale nie poprzez ciała, ani nie poprzez podobizny materialne i cielesne, ale poprzez formy poznawcze niematerialne i myślowe, a te mogą być w duszy przez swoją istotę.Na 2, Według Augustyna9, mylne jest takie twierdzenie: jak zmysł poznaje same tylko rzeczy cielesne, talk myśl poznaje same tylko rzeczy duchowe;gdyż wówczas Bóg i aniołowie nie poznawaliby rzeczy cielesnych.Powodem tej różnicy jest to, że niższa władza nie rozciąga się na to, co należy do władzy wyższej; natomiast władza wyższa spełnia to, co należy do władzy niższej — i to w sposób doskonalszy10.Na 3.Każdy ruch zakłada coś nieporuszalnego; i tak, gdy zachodzi zmiana jakościowa, pozostaje nieporuszoną substancja; gdy zaś następuje zmiana formy substancjalnej, pozostaje nienaruszona materia.Również i w rzeczach podległych zmianie widać niezmienne stosunki, choć więc np.Sokrates nie zaważę siedzi, to jednak jest nienaruszalnie, niezmiennie prawdą, że ilekroć siedzi, zostaje w jednym miejscu.Z tego też powodu nic nie 'stoi na przeszkodzie, byśmy o rzeczach poruszalnych, zmiennych, mieli wiedzę nie" wzruszoną, niezmienną11.105Artykuł 2CZY DUSZA POZNAJE RZECZY CIELESNEPOPRZEZ SWOJA ISTOTĘ?Zdaje się, że dusza poznaje rzeczy cielesne poprzez swoją istotę, bo:1.U Augustyna czytamy: ,,Dusza narasta wyobrażeniami ciał i wciąga w siebie te wytworzone w sobie i z siebie obrazy.Kształtując je, daje im coś ze swojej substancji”1.Lecz dusza poznaje ciała poprzez podobizny czy obrazy ciał.A więc poznaje rzeczy cielesne poprzez swoją istotę, której udziela dla ukształtowania takich podobizn i z której je tworzy.2.Filozof pisze: „Dusza jest poniekąd wszystkim”2.A ponieważ podobnepoznaje się poprzez podobne, dlatego wydaje się, że dusza poznaje rzeczy cielesne poprzez siebie samą.3.Dusza jest wyższą od stworzeń cielesnych.Otóż jak mówi Dionizy3: rzeczy niższe są w wyższych w sposób wznioślejszy ni? w samych sobie.Zatem wszystkie stworzenia cielesne istnieją w samej substancji duszy w sposób wznioślejszy niż w samych sobie.A więc dusza może poznawać stworzenia cielesne poprzez swoją substancję.Wbrew temu Augustyn pisze: „Umysł zbiera wiadomości o rzeczach cielesnych za pośrednictwem zmysłów ciąża”4.Zaś sama dusza nie jest poznawalną przez zmysły ciała.Dusza więc nie poznaje rzeczy cielesnych poprzez swoją istotę.Odpowiedź: Według starożytnych filozofów dusza poznaje ciała poprzez swoją istotę.Bowiem w umysłach wszystkich tkwiło powszechne przekonanie, że „podobnepoznaje się podobnym”5.Sądzili, że forma rzeczy poznanej znajduje się w poznawcy w taki sposób, w jaki jest w rzeczy poznawanej.Innego zdania byli platończycy.Plato zrozumiał, że dusza umysłowa jest niematerialną i poznaje niematerialnie6; ale uważał, że formy rzeczy poznanych bytują samoistnie niematerialnie.Wcześniejsi filozofowie przyrody, uważając rzeczy poznawane za cielesne i materialne, sądzili, że również i w duszy poznającej winny rzeczy poznane istnieć materialnie.I dlatego, żeby przyznać duszy poznawanie wszystkich rzeczy, uważali, że ona ma naturę wspólną ze wszystkimi rzeczami.A ponieważ natura rzeczy (biorących początek od pierwiastków składa się z pierwiastków, przyznawali duszy naturę pierwiastka.Stąd ten, kto uważałogień za pierwiastek i zarazem początek wszystkiego, sądził, że dusza ma naturę ognia.Podobnie z powietrzem i wodą.Zaś Empedokles, który przyjmował cztery elementy i dwie siły poruszające, twierdził, że również i dusza z nich się składa [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl przylepto3.keep.pl
.Wszak i po samych rzeczach postrzegalnych widać, że forma w inny sposób jest w jednej, a w inny sposób w drugiej z nich; np.białość w jednej jest mocna, krzycząca, w drugiej wyblakła, blada; w jednej białość występuje wraz ze słodkością, w drugiej bez niej.Tak samo jest i z formą rzeczy Dostrzegalnej: inaczej istnieje w rzeczy, która jest poza duszą, a inaczej w zmyśle.Bowiem zmysłformy rzeczy postrzegalnych przyjmuje bez materii; np.barwę złota bez złota.Tak samo i myśl: materialne i zmienne czy wzruszalne formy poznawcze ciał otrzymuje w sposób niematerialny i niezmienny czy niewzruszalny; przyjmuje więc według swojego sposobu bytowania, gdyż z zasady: przyjęte jest w.przyjmującym na sposób przyjmującego8.Należy więc tak powiedzieć: Dusza swoją myślą poznaje ciała poznaniem niematerialnym, powszechnym i koniecznym.Na 1.W tym powiedzeniu Augustyn ma na uwadze to, czym myśl poznaje; niezaś to, co poznaje.A poznaje ciała myśleniem: ale nie poprzez ciała, ani nie poprzez podobizny materialne i cielesne, ale poprzez formy poznawcze niematerialne i myślowe, a te mogą być w duszy przez swoją istotę.Na 2, Według Augustyna9, mylne jest takie twierdzenie: jak zmysł poznaje same tylko rzeczy cielesne, talk myśl poznaje same tylko rzeczy duchowe;gdyż wówczas Bóg i aniołowie nie poznawaliby rzeczy cielesnych.Powodem tej różnicy jest to, że niższa władza nie rozciąga się na to, co należy do władzy wyższej; natomiast władza wyższa spełnia to, co należy do władzy niższej — i to w sposób doskonalszy10.Na 3.Każdy ruch zakłada coś nieporuszalnego; i tak, gdy zachodzi zmiana jakościowa, pozostaje nieporuszoną substancja; gdy zaś następuje zmiana formy substancjalnej, pozostaje nienaruszona materia.Również i w rzeczach podległych zmianie widać niezmienne stosunki, choć więc np.Sokrates nie zaważę siedzi, to jednak jest nienaruszalnie, niezmiennie prawdą, że ilekroć siedzi, zostaje w jednym miejscu.Z tego też powodu nic nie 'stoi na przeszkodzie, byśmy o rzeczach poruszalnych, zmiennych, mieli wiedzę nie" wzruszoną, niezmienną11.105Artykuł 2CZY DUSZA POZNAJE RZECZY CIELESNEPOPRZEZ SWOJA ISTOTĘ?Zdaje się, że dusza poznaje rzeczy cielesne poprzez swoją istotę, bo:1.U Augustyna czytamy: ,,Dusza narasta wyobrażeniami ciał i wciąga w siebie te wytworzone w sobie i z siebie obrazy.Kształtując je, daje im coś ze swojej substancji”1.Lecz dusza poznaje ciała poprzez podobizny czy obrazy ciał.A więc poznaje rzeczy cielesne poprzez swoją istotę, której udziela dla ukształtowania takich podobizn i z której je tworzy.2.Filozof pisze: „Dusza jest poniekąd wszystkim”2.A ponieważ podobnepoznaje się poprzez podobne, dlatego wydaje się, że dusza poznaje rzeczy cielesne poprzez siebie samą.3.Dusza jest wyższą od stworzeń cielesnych.Otóż jak mówi Dionizy3: rzeczy niższe są w wyższych w sposób wznioślejszy ni? w samych sobie.Zatem wszystkie stworzenia cielesne istnieją w samej substancji duszy w sposób wznioślejszy niż w samych sobie.A więc dusza może poznawać stworzenia cielesne poprzez swoją substancję.Wbrew temu Augustyn pisze: „Umysł zbiera wiadomości o rzeczach cielesnych za pośrednictwem zmysłów ciąża”4.Zaś sama dusza nie jest poznawalną przez zmysły ciała.Dusza więc nie poznaje rzeczy cielesnych poprzez swoją istotę.Odpowiedź: Według starożytnych filozofów dusza poznaje ciała poprzez swoją istotę.Bowiem w umysłach wszystkich tkwiło powszechne przekonanie, że „podobnepoznaje się podobnym”5.Sądzili, że forma rzeczy poznanej znajduje się w poznawcy w taki sposób, w jaki jest w rzeczy poznawanej.Innego zdania byli platończycy.Plato zrozumiał, że dusza umysłowa jest niematerialną i poznaje niematerialnie6; ale uważał, że formy rzeczy poznanych bytują samoistnie niematerialnie.Wcześniejsi filozofowie przyrody, uważając rzeczy poznawane za cielesne i materialne, sądzili, że również i w duszy poznającej winny rzeczy poznane istnieć materialnie.I dlatego, żeby przyznać duszy poznawanie wszystkich rzeczy, uważali, że ona ma naturę wspólną ze wszystkimi rzeczami.A ponieważ natura rzeczy (biorących początek od pierwiastków składa się z pierwiastków, przyznawali duszy naturę pierwiastka.Stąd ten, kto uważałogień za pierwiastek i zarazem początek wszystkiego, sądził, że dusza ma naturę ognia.Podobnie z powietrzem i wodą.Zaś Empedokles, który przyjmował cztery elementy i dwie siły poruszające, twierdził, że również i dusza z nich się składa [ Pobierz całość w formacie PDF ]