[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wiele przykładów dziwnego czy nietypowego zachowania, które miały służyćpodważeniu istnienia uniwersalnych sposobów poznania, uznano za takie wwyniku ich niezrozumienia, jak to miało miejsce w przypadku badańMargaret Mead nad młodzieżą na Samoa.Twierdzono, że Indianie Hopi nieznają pojęcia czasu, podczas gdy w rzeczywistości znają, lecz antropologprowadzący badania nad ich kulturą tego nie dostrzegł22.Można byprzypuszczać, że barwy są konstruktem kulturowym, ponieważ to, corozpoznajemy jako „niebieskie” czy „czerwone”, to po prostu punkty na skaliciągłego widma światła widzialnego.Gdy jednak podczas pewnego badaniaantropologicznego poproszono członków bardzo różniących się od siebiekultur o wskazanie w tabelach kolorów używanych przez ich społeczności,okazało się, że badane osoby postrzegały te same barwy podstawowe ipochodne niezależnie od różnic kulturowych.Wskazuje to na fakt, że naszezdolności percepcji barw są wbudowane na stałe i mają podstawy21 Margaret Mead, Corning of Age in Samoa: A Psychological Study of Primitive Youthfor Western Civilization, New York 1928.biologiczne, nawet jeżeli nie jesteśmy w stanie wskazać konkretnych genówczy struktur mózgu, które za to odpowiadają.Genetyka behawioralna i antropologia międzykulturowa wychodzą odogólnego badania zachowań i mają na celu wyciągnięcie wniosków na tematnatury ludzkiej na podstawie występujących korelacji.Pierwsza z tychdziedzin bada ludzi o identycznym genotypie i szuka różnic spowodowanychprzez środowisko, druga zaś zajmuje się ludźmi różniącymi się kulturowo iszuka wspólnych cech warunkowanych przez geny.Żadne z tych podejść niemoże dać bezspornych dowodów, ponieważ każde z nich opiera się nawnioskowaniu statystycznym, często obarczonym dużym marginesem błędu,i nie może opisać konkretnych związków przyczynowo-skutkowych międzygenami a zachowaniem.To jednak wkrótce się zmieni.Biologia może teoretycznie dostarczyćinformacji o molekularnych powiązaniach między genami a zachowaniem.Geny sterują ekspresją (włączaniem i wyłączaniem) innych genów i zawierająkod białek, które kontrolują reakcje chemiczne wewnątrz organizmu istanowią budulec dla jego komórek.Większość naszej obecnej wiedzy ouwarunkowaniach genetycznych dotyczy chorób o stosunkowo prostejetiologii, wywoływanych przez pojedyncze geny, jak pląsawica Huntingtona,choroba Taya-Sachsa czy mukowiscydoza, których przyczyny sprowadzająsię do defektów pojedynczego allela (odcinka DNA, który może się różnić uróżnych osobników).Cechy o wyższym poziomie abstrakcji, jak ilorazinteligencji czy agresja, mają prawdopodobnie o wiele bardziej złożonekorzenie genetyczne, są bowiem produktem interakcji - genów z innymigenami oraz genów ze środowiskiem.Zwiększenie naszej wiedzy ouwarunkowaniach genetycznych wydaje się jednak nieuniknione, nawetjeżeli nigdy w pełni nie zrozumiemy powodów ludzkich zachowań.Na przykład, Joe Tsien, biolog z Uniwersytetu Princeton, wszczepiłmyszom gen warunkujący doskonałą pamięć.Od dawna przypuszczano, żeelement komórek mózgowych nazywany receptorem NDMA jest związany zezdolnością zapamiętywania, zaś jego istnienie jest produktem szeregu genównoszących nazwy NR1, NR2A oraz NR2B.Przeprowadzając eksperyment22 Donald Brown, Human Universals, Philadelphia 1991, s.10.polegający na wyhodowaniu myszy bez genu NR1, Tsien ustalił, że gen tenma rzeczywiście związek z pamięcią.W kolejnym eksperymencie dodał oninnej myszy gen NR2B i okazało się, że otrzymał zwierzę o lepszej niżzazwyczaj pamięci23.Tsien nie znalazł „genu inteligencji”, nie znalazł nawet „genu pamięci” -jest ona kształtowana przez interakcję wielu różnych genów.Inteligencja niejest prawdopodobnie osobną cechą, lecz raczej zbiorem zdolności; wpływa nanie wiele funkcji poznawczych mózgu, z których tylko jedną jest pamięć.Znaleźliśmy jednak element układanki, a to dopiero początek.Oczywiście niejest możliwe przeprowadzanie na ludziach eksperymentów polegających nawyłączaniu pewnych genów, lecz biorąc pod uwagę podobieństwa międzygenotypem ludzkim a zwierzęcym, w przyszłości będziemy w staniewyciągnąć o wiele więcej wniosków na temat uwarunkowań genetycznych niżobecnie.Możemy poza tym badać różnice w rozkładzie poszczególnych alleli iszukać korelacji z różnicami występującymi w populacji.Wiemy na przykład,że w różnych społecznościach na świecie występuje różny rozkład grup krwi:krew grupy 0 posiada około 40 procent Europejczyków, podczas gdy u Indianamerykańskich występuje prawie wyłącznie ta grupa krwi24.Allele związane zanemią sierpowatą częściej występują u czarnoskórych niż u białychAmerykanów.Genetyk populacyjny Luigi Luca Cavalli-Sforza wykonał mapęprawdopodobnych wędrówek ludzi pierwotnych z Afryki do pozostałychczęści świata, opierając się na rozkładzie mitochondrialnego DNA (DNAzawartego w mitochondriach, poza jądrem komórkowym, dziedziczonego pomatce)25 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl przylepto3.keep.pl
.Wiele przykładów dziwnego czy nietypowego zachowania, które miały służyćpodważeniu istnienia uniwersalnych sposobów poznania, uznano za takie wwyniku ich niezrozumienia, jak to miało miejsce w przypadku badańMargaret Mead nad młodzieżą na Samoa.Twierdzono, że Indianie Hopi nieznają pojęcia czasu, podczas gdy w rzeczywistości znają, lecz antropologprowadzący badania nad ich kulturą tego nie dostrzegł22.Można byprzypuszczać, że barwy są konstruktem kulturowym, ponieważ to, corozpoznajemy jako „niebieskie” czy „czerwone”, to po prostu punkty na skaliciągłego widma światła widzialnego.Gdy jednak podczas pewnego badaniaantropologicznego poproszono członków bardzo różniących się od siebiekultur o wskazanie w tabelach kolorów używanych przez ich społeczności,okazało się, że badane osoby postrzegały te same barwy podstawowe ipochodne niezależnie od różnic kulturowych.Wskazuje to na fakt, że naszezdolności percepcji barw są wbudowane na stałe i mają podstawy21 Margaret Mead, Corning of Age in Samoa: A Psychological Study of Primitive Youthfor Western Civilization, New York 1928.biologiczne, nawet jeżeli nie jesteśmy w stanie wskazać konkretnych genówczy struktur mózgu, które za to odpowiadają.Genetyka behawioralna i antropologia międzykulturowa wychodzą odogólnego badania zachowań i mają na celu wyciągnięcie wniosków na tematnatury ludzkiej na podstawie występujących korelacji.Pierwsza z tychdziedzin bada ludzi o identycznym genotypie i szuka różnic spowodowanychprzez środowisko, druga zaś zajmuje się ludźmi różniącymi się kulturowo iszuka wspólnych cech warunkowanych przez geny.Żadne z tych podejść niemoże dać bezspornych dowodów, ponieważ każde z nich opiera się nawnioskowaniu statystycznym, często obarczonym dużym marginesem błędu,i nie może opisać konkretnych związków przyczynowo-skutkowych międzygenami a zachowaniem.To jednak wkrótce się zmieni.Biologia może teoretycznie dostarczyćinformacji o molekularnych powiązaniach między genami a zachowaniem.Geny sterują ekspresją (włączaniem i wyłączaniem) innych genów i zawierająkod białek, które kontrolują reakcje chemiczne wewnątrz organizmu istanowią budulec dla jego komórek.Większość naszej obecnej wiedzy ouwarunkowaniach genetycznych dotyczy chorób o stosunkowo prostejetiologii, wywoływanych przez pojedyncze geny, jak pląsawica Huntingtona,choroba Taya-Sachsa czy mukowiscydoza, których przyczyny sprowadzająsię do defektów pojedynczego allela (odcinka DNA, który może się różnić uróżnych osobników).Cechy o wyższym poziomie abstrakcji, jak ilorazinteligencji czy agresja, mają prawdopodobnie o wiele bardziej złożonekorzenie genetyczne, są bowiem produktem interakcji - genów z innymigenami oraz genów ze środowiskiem.Zwiększenie naszej wiedzy ouwarunkowaniach genetycznych wydaje się jednak nieuniknione, nawetjeżeli nigdy w pełni nie zrozumiemy powodów ludzkich zachowań.Na przykład, Joe Tsien, biolog z Uniwersytetu Princeton, wszczepiłmyszom gen warunkujący doskonałą pamięć.Od dawna przypuszczano, żeelement komórek mózgowych nazywany receptorem NDMA jest związany zezdolnością zapamiętywania, zaś jego istnienie jest produktem szeregu genównoszących nazwy NR1, NR2A oraz NR2B.Przeprowadzając eksperyment22 Donald Brown, Human Universals, Philadelphia 1991, s.10.polegający na wyhodowaniu myszy bez genu NR1, Tsien ustalił, że gen tenma rzeczywiście związek z pamięcią.W kolejnym eksperymencie dodał oninnej myszy gen NR2B i okazało się, że otrzymał zwierzę o lepszej niżzazwyczaj pamięci23.Tsien nie znalazł „genu inteligencji”, nie znalazł nawet „genu pamięci” -jest ona kształtowana przez interakcję wielu różnych genów.Inteligencja niejest prawdopodobnie osobną cechą, lecz raczej zbiorem zdolności; wpływa nanie wiele funkcji poznawczych mózgu, z których tylko jedną jest pamięć.Znaleźliśmy jednak element układanki, a to dopiero początek.Oczywiście niejest możliwe przeprowadzanie na ludziach eksperymentów polegających nawyłączaniu pewnych genów, lecz biorąc pod uwagę podobieństwa międzygenotypem ludzkim a zwierzęcym, w przyszłości będziemy w staniewyciągnąć o wiele więcej wniosków na temat uwarunkowań genetycznych niżobecnie.Możemy poza tym badać różnice w rozkładzie poszczególnych alleli iszukać korelacji z różnicami występującymi w populacji.Wiemy na przykład,że w różnych społecznościach na świecie występuje różny rozkład grup krwi:krew grupy 0 posiada około 40 procent Europejczyków, podczas gdy u Indianamerykańskich występuje prawie wyłącznie ta grupa krwi24.Allele związane zanemią sierpowatą częściej występują u czarnoskórych niż u białychAmerykanów.Genetyk populacyjny Luigi Luca Cavalli-Sforza wykonał mapęprawdopodobnych wędrówek ludzi pierwotnych z Afryki do pozostałychczęści świata, opierając się na rozkładzie mitochondrialnego DNA (DNAzawartego w mitochondriach, poza jądrem komórkowym, dziedziczonego pomatce)25 [ Pobierz całość w formacie PDF ]