Koestler Arthur Płomień i lód

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Handel jakąkolwiek zdolnościączłowieka zawsze w pewien sposób go degraduje; ale między prostytucjącielesną a innymi jej formami polityczną, literacką, artystyczną niema przecież zasadniczej różnicy.Jeśli bardziej odraża nas ta pierwsza, todowodzi to, że ciało traktujemy poważniej niż duszę.Absurdem jestmyślenie, że w społeczeństwie nastawionym na zysk najsilniejszyz ludzkich popędów uchroni się przed komercjalizacją.A jeśli handelseksem uznaje się za nieunikniony, to handel legalny, ujęty w karbyprzepisów jest lepszy niż czarny rynek. Konieczność powtarzania takich truizmów wydaje mi się bardziejżenująca niż obrona legalności prostytucji.Ale tchórzostwo w tejdziedzinie jest tak powszechne, że ich przypomnienie wydaje mi sięuzasadnione.Tym bardziej, że wydarzenie, które doprowadziłodo zamknięcia paryskich domów publicznych, jest groteskowymszczytem hipokryzji.Jego bohaterką była słynna agentka wywiaduz czasów pierwszej wojny światowej, Marthe Richard.Marthe Richard, alias Marthe Richer, n�e Betenfeld, pózniej znanajako Marthe Crompton, urodziła się w 1889 roku w Lotaryngii.Jakojedna z pierwszych kobiet otrzymała w 1913 roku licencję pilota.W 1914 roku wywołała sensację, proponując, aby Ministerstwo Wojnystworzyło kobiecą eskadrę myśliwską; pomysł został jednak odrzucony.W 1915 roku jej mąż, bogaty przemysłowiec, zginął na froncie i paniRichard postanowiła pomścić jego śmierć, zostając szpiegiem.Szefwywiadu francuskiego, kapitan Ladoux, wysłał ją do neutralnejHiszpanii, gdzie Richard udało się nawiązać stosunki z komandorem vonKrohnem, niemieckim attach� morskim w Madrycie.W 1933 rokuzostała odznaczona orderem Legii Honorowej, a potem opublikowałatrzy książki autobiograficzne.Podczas drugiej wojny światowej Marthe Richard nie mogłazaspokoić trawiącej ją żądzy rozgłosu.Jej godzina nadeszłapo wyzwoleniu Paryża.Została wybrana do rady miejskieji na pierwszym jej posiedzeniu w grudniu 1945 roku znalazła prostysposób uwiecznienia swego nazwiska w paryskich annałach.Wygłosiłapłomienną mowę przeciwko domom publicznym i poddała podgłosowanie formalny wniosek o ich zamknięcie.Galeria klaskała, rajcy miejscy znalezli się w kłopocie.Co innegowiedzieć, że domy publiczne są złem koniecznym, a co innego wystąpićw ich obronie na publicznym zebraniu.Ojcowie miasta bali się, że w tensposób wystawią na szwank reputację swojej partii, dadzą do rękiprzeciwnikom argumenty i narażą się na oskarżenie, że siedzą w kieszenitauliers bogatej i potężnej organizacji właścicieli burdeli.Tak więcczłonkowie chadeckiego MRP, komuniści, socjaliści i radykalnisocjaliści jeden po drugim wstawali i deklarowali, że stoją po stroniecnoty.Odbyło się publiczne głosowanie i w ogólnym zamieszaniusześćdziesięciu siedmiu z sześćdziesięciu ośmiu rajców głosowałoza zamknięciem domów publicznych.Samotny bohater, który głosowałprzeciw, zasłużył na miejsce w Panteonie, ale jego nazwisko nie przeszłodo historii.Niedługo po moim przyjezdzie do Paryża nastąpił czarny wtorek,29 pazdziernika 1929 roku.Nie doceniliśmy wówczas wagi tegowydarzenia, dopiero po kilku miesiącach Europa odczuła jego skutki.Kiedy jednak fala kryzysu dotarła do krajów europejskich, wypadkipotoczyły się z zawrotną szybkością.Bezrobocie w Niemczech wzrosłodo sześciu milionów jednej trzeciej całej siły roboczej.Równie szybkorosły wpływy NSDAP.Europa chwiała się w posadach.Ale w swoichdoniesieniach z Paryża praktycznie nie wspominaliśmy o krachu na WallStreet.Byliśmy przekonani, że to tylko kolejny kryzys gospodarczy; niezauważyliśmy, że zaczął się kryzys cywilizacji.W przerwach między codziennymi obowiązkami pisałem średniodwa długie artykuły do Vossische Zeitung miesięcznie.Były onepoświęcone filmom surrealistycznym (Pies andaluzyjski Bu�uela wszedłwłaśnie na ekrany), teatrowi małżeństwa Pitoeffów, aferze Gazette duFranc i tajemniczemu zniknięciu carskiego generała Kutiepowa(uprowadzonego przez GPU, w co jako dobry postępowiec nie chciałemuwierzyć).Pisałem też o słynnym teatrze marionetek (Teatro deiPiccoli), dokąd przez pewien czas często chodziłem, o pierwszychfrancuskich filmach dzwiękowych, ostatniej książce Maeterlincka i teoriimaterii de Broglie a, za którą uczony otrzymał w 1929 roku NagrodęNobla.Ten ostatni artykuł był przełomem w moim życiu zawodowym.Zadzwoniłem do de Broglie a niecałą godzinę po otrzymaniu przeznasze biuro wiadomości ze Sztokholmu; sam laureat nie uzyskał jeszczeoficjalnego potwierdzenia.Cieszył się jak dziecko, wcale tego nieukrywał i dwa razy zapytał mnie: Jest pan pewien, że to prawda, a niejakiś kawał?.Jeden lub dwóch dziennikarzy zdążyło już doń zadzwonići zadać mu kretyńskie pytania o plamy na słońcu i promienie śmierci.Z ulgą więc dowiedział się, że studiowałem nauki przyrodniczei pasjonuję się fizyką.Rozmawialiśmy trzy albo cztery godziny; deBroglie miał wtedy trzydzieści siedem lat i łączył w sobie geniuszz urokiem osobistym rzecz rzadko spotykana.Potem przez całą noc jakw uniesieniu pracowałem nad artykułem.W przystępny sposób opisałemw nim przewrót w nauce i filozofii wywołany przez mechanikę falowąde Broglie a Schr�dingera.Ukazał się kilka dni pózniej w VossischeZeitung i zwrócił uwagę dr.Franza Ullsteina, starszego wspólnikafirmy, który po jego przeczytaniu uznał, że mam wielki talentdo popularyzacji nauki.Na jego żądanie zostałem mianowanyredaktorem naukowym Vossische Zeitung i we wrześniu 1930 rokuobjąłem w Berlinie nowe stanowisko.Od tej chwili moja kariera nabrałatempa.Byłem teraz szefem działu naukowego najbardziej renomowanejgazety niemieckiej i doradcą ds.naukowych wielkiego koncernuUllstein.Rok pózniej zostałem też szefem działu zagranicznego gazety B.Z.am Mittag.Moje miesięczne dochody sięgały dwóch tysięcymarek w ciągu czterech lat wzrosły więc czternastokrotnie i byłybliskie maksimum tego, co mógł wówczas zarobić niemieckidziennikarz.Jednakże pod względem intelektualnym był to w moim życiu okreszastoju.Odkąd w wieku dwudziestu dwóch lat zacząłem piąć siępo szczeblach kariery, przestałem rozwijać się duchowo.Dni, w którychdręczył mnie obraz rozszczepionej strzały, dylemat między działaniema kontemplacją, należały do przeszłości i do przyszłości.Mój pobytw Paryżu i pierwszy rok w Berlinie były pełne rozmaitych wrażeń, alejałowe pod względem duchowym.Czas wypełniały mi dwie rzeczy:szaleńcza praca i gorączkowa pogoń za kobietami, która trwała zresztąokoło dwudziestu lat.To, że była to pogoń za widmem, a nieza przyjemnością, jak wówczas uważałem, zrozumiałem wraz z innymiprawdami dotyczącymi mojej osoby dopiero po czterdziestce. 7Liberalny G�tterd�mmerungPrzyjechałem do Berlina 14 września 1930 roku, w dniubrzemiennych w skutki wyborów do Reichstagu.Dotychczas NSDAP miała w niemieckim parlamencie dwanaściemandatów.W wyborach 14 września zdobyła ich sto siedem.Socjaldemokraci stracili dziesięć miejsc [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Linki