[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Korzystnym rozwiązaniem jest również łączenie nawożeniasłomą z uprawą międzyplonów na zielone nawozy19.Podstawową zasadą poprawnego gospodarowania rolniczego, również w za-kresie zrównoważonego nawożenia, jest utrzymanie dodatniego lub przynaj-mniej zrównoważonego bilansu glebowej substancji organicznej.W ostatnichlatach w Polsce obserwuje się spadek zawartości materii organicznej w glebach.Jest to bardzo niepokojące, zważywszy na funkcje, jakie spełnia materia orga-niczna w glebie (między innymi sekwestracja węgla, retencja i gospodarka wodą,akumulacja i regulacja składników mineralnych w glebie)20.Niższa zawartośćmaterii organicznej w glebie osłabia zdolność gleby do gromadzenia wody,co prowadzi do większych spływów powierzchniowych i erozji.Jest to niezmier-nie ważne, gdyż Polska jest krajem o stosunkowo niewielkich zasobach wod-nych, w tym wykorzystywanych dla praktyki rolniczej21.Obniżenie zawartościmaterii organicznej w glebie zmniejsza również pojemność sorpcyjną gleby(zdolność do zatrzymywania składników pokarmowych).Uzyskane w IUNG wy-niki badań wskazują, że średnio w Polsce w następstwie rolniczego użytkowaniagruntów ornych zmniejsza się ilość glebowej materii organicznej o około 0,53tony na 1 ha w ciągu roku.Aby zrównoważyć ten ubytek, należałoby na każdyhektar gruntów ornych zastosować około 6 ton obornika22.Oprócz nawozóworganicznych (obornik, gnojowica, gnojówka) głównymi zródłami materii orga-nicznej w glebach są: biomasa pochodząca z rolnictwa i leśnictwa, odpady stałei osady ściekowe, kora, słoma, torf oraz komposty23.19J.Kuś, S.Krasowicz, J.Kopiński, Ocena możliwości zrównoważonego rozwoju gospodarstwbezinwentarzowych, w: Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym, red.J.St.Zegar,Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki %7ływnościowej, Warszawa 2008, s.10-38.20W.Grzebisz, Nawożenie roślin uprawnych.Podstawy nawożenia, Powszechne WydawnictwoRolnicze i Leśne, Poznań 2008, s.146.21G.%7łurek, Zasoby wodne Polski obecne i przyszłe wyzwania dla praktyki rolniczej, ProblemyInżynierii Rolniczej 2008 nr 2, s.33-40.22J.Kuś, S.Krasowicz, J.Kopiński, Ocena możliwości zrównoważonego rozwoju gospodarstwbezinwentarzowych, w: Z badań nad rolnictwem., op.cit, s.10-38.23J.Kwiatkowska, Ocena możliwości wykorzystania węgla brunatnego jako efektywnego zródłamaterii organicznej w gruntach przekształconych antropogenicznie, Inżynieria i Ochrona Zro- Studia i materiały 149Jedną z głównych przyczyn spadku zawartości materii organicznej w glebiejest intensyfikacja produkcji rolnej, w tym wprowadzenie uproszczonych płodo-zmianów z przewagą monokultur zbożowych.Straty materii organicznej możnarównież w znacznym stopniu wyjaśnić upowszechnieniem gospodarki bezin-wentarzowej w polskim rolnictwie.W latach 2000-2009 pogłowie bydła w Pol-sce zmniejszyło się o ponad 380 tys.sztuk, a trzody chlewnej o prawie 3 mlnsztuk24.Według danych GUS-u, w analogicznym okresie zużycie obornikaw Polsce zmniejszyło się o 130,8 tys.ton25.Badania porównawcze prowadzoneprzez IUNG wykazały, że straty glebowej materii organicznej w najlepszych zme-liorowanych glebach w ciągu ostatnich 30 lat przekroczyły 40% początkowej jejzawartości.Według danych IUNG-u, średnia zawartość węgla organicznegow glebach Polski wynosi 1,25%.Biorąc pod uwagę kryterium niskiej zawartości(poniżej 0,57%), 6% gleb użytkowanych rolniczo w Polsce można zaliczyć do tejgrupy.Istnieją jednak różnice w klasyfikacjach pomiędzy krajowymi standarda-mi a europejskimi.Gdyby przyjąć europejski standard niskiej zawartości (poni-żej 2%), to w tej grupie znalazłoby się 89% gleb w Polsce26.Nawozy naturalne odgrywają ważną rolę w odtwarzaniu żyzności gleby, alew miarę postępującej specjalizacji i intensyfikacji produkcji rolnej nie wystarcza-ją.Stan żyzności polskich gleb jest zróżnicowany, a na znacznych obszarach wy-kazywana jest niska i bardzo niska zawartość przyswajalnych dla roślin formskładników pokarmowych.Sprawia to, że podstawowym zródłem składnikówpokarmowych współczesnego rolnictwa są nawozy mineralne.Jak podkreślaTujak, zużycie nawozów mineralnych jest niekwestionowanym czynnikiemzwiększania produkcji rolnej 27.Celem nawożenia mineralnego jest dostarczenie roślinom przyswajalnychform składników pokarmowych, których zawartość w siedlisku bytowania roślinuprawnych jest niewystarczająca28.Racjonalnie stosowane w produkcji roślinnejnawozy mineralne wywierają pozytywny wpływ na wzrost i rozwój roślin, wzbo-gacając przy tym glebę w składniki pokarmowe.Wapnowanie, nawożenie ma-gnezem, fosforem i potasem poprawia ogólną żyzność gleb.Dla poprawy zasob-ności gleb w przyswajalny dla roślin fosfor i potas konieczne jest zestawieniebilansu tych składników i stosowanie naddatków bilansowych w przypadku ni-skiej i bardzo niskiej ich zawartości w glebach29.Z drugiej strony nieracjonalne,zbyt wysokie nawożenie mineralne, w szczególności fosforem, stwarza zagroże-dowiska 2007, t.10, nr 1, s.82.24Rolnictwo w 2009 r., GUS, Warszawa 2010, s.94.25Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2010, GUS, Warszawa 2010, s.129.26Informacje z panelu dyskusyjnego Czy Polsce zagraża spadek żyzności gleb? , który zostałzorganizowany przez IUNG-PIB w Puławach przy współpracy z MRiRW 8 grudnia 2010 roku.27A.Tujak, Prognozowanie zużycia nawozów mineralnych w oparciu o wymagania nawozoweroślin, Nawozy i Nawożenie 2006 nr 1, s.186.28A.Podleśna, yródła składników pokarmowych dla roślin we współczesnym rolnictwie, WieśJutra 2006 nr 7, s.6-8.29S.Gosek, Rola nawożenia w kształtowaniu żyzności gleby oraz wielkości i jakości plonów, Wieś Jutra 2007 nr 7, s.16-17. 150 Ekonomia i Zrodowisko 1 (44) " 2013nie dla środowiska przyrodniczego, głównie gleb i wód30.Nadmierne nawożeniepowoduje wzrost wymywania P i K do wód gruntowych i powierzchniowych.W latach 2000-2010 zużycie nawozów mineralnych w kraju wzrosło o 27,4 kgNPKha-1 UR, z poziomu 90,8 kg NPKha-1 UR do 118,2 kg NPKha-1 UR31 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl przylepto3.keep.pl
.Korzystnym rozwiązaniem jest również łączenie nawożeniasłomą z uprawą międzyplonów na zielone nawozy19.Podstawową zasadą poprawnego gospodarowania rolniczego, również w za-kresie zrównoważonego nawożenia, jest utrzymanie dodatniego lub przynaj-mniej zrównoważonego bilansu glebowej substancji organicznej.W ostatnichlatach w Polsce obserwuje się spadek zawartości materii organicznej w glebach.Jest to bardzo niepokojące, zważywszy na funkcje, jakie spełnia materia orga-niczna w glebie (między innymi sekwestracja węgla, retencja i gospodarka wodą,akumulacja i regulacja składników mineralnych w glebie)20.Niższa zawartośćmaterii organicznej w glebie osłabia zdolność gleby do gromadzenia wody,co prowadzi do większych spływów powierzchniowych i erozji.Jest to niezmier-nie ważne, gdyż Polska jest krajem o stosunkowo niewielkich zasobach wod-nych, w tym wykorzystywanych dla praktyki rolniczej21.Obniżenie zawartościmaterii organicznej w glebie zmniejsza również pojemność sorpcyjną gleby(zdolność do zatrzymywania składników pokarmowych).Uzyskane w IUNG wy-niki badań wskazują, że średnio w Polsce w następstwie rolniczego użytkowaniagruntów ornych zmniejsza się ilość glebowej materii organicznej o około 0,53tony na 1 ha w ciągu roku.Aby zrównoważyć ten ubytek, należałoby na każdyhektar gruntów ornych zastosować około 6 ton obornika22.Oprócz nawozóworganicznych (obornik, gnojowica, gnojówka) głównymi zródłami materii orga-nicznej w glebach są: biomasa pochodząca z rolnictwa i leśnictwa, odpady stałei osady ściekowe, kora, słoma, torf oraz komposty23.19J.Kuś, S.Krasowicz, J.Kopiński, Ocena możliwości zrównoważonego rozwoju gospodarstwbezinwentarzowych, w: Z badań nad rolnictwem społecznie zrównoważonym, red.J.St.Zegar,Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki %7ływnościowej, Warszawa 2008, s.10-38.20W.Grzebisz, Nawożenie roślin uprawnych.Podstawy nawożenia, Powszechne WydawnictwoRolnicze i Leśne, Poznań 2008, s.146.21G.%7łurek, Zasoby wodne Polski obecne i przyszłe wyzwania dla praktyki rolniczej, ProblemyInżynierii Rolniczej 2008 nr 2, s.33-40.22J.Kuś, S.Krasowicz, J.Kopiński, Ocena możliwości zrównoważonego rozwoju gospodarstwbezinwentarzowych, w: Z badań nad rolnictwem., op.cit, s.10-38.23J.Kwiatkowska, Ocena możliwości wykorzystania węgla brunatnego jako efektywnego zródłamaterii organicznej w gruntach przekształconych antropogenicznie, Inżynieria i Ochrona Zro- Studia i materiały 149Jedną z głównych przyczyn spadku zawartości materii organicznej w glebiejest intensyfikacja produkcji rolnej, w tym wprowadzenie uproszczonych płodo-zmianów z przewagą monokultur zbożowych.Straty materii organicznej możnarównież w znacznym stopniu wyjaśnić upowszechnieniem gospodarki bezin-wentarzowej w polskim rolnictwie.W latach 2000-2009 pogłowie bydła w Pol-sce zmniejszyło się o ponad 380 tys.sztuk, a trzody chlewnej o prawie 3 mlnsztuk24.Według danych GUS-u, w analogicznym okresie zużycie obornikaw Polsce zmniejszyło się o 130,8 tys.ton25.Badania porównawcze prowadzoneprzez IUNG wykazały, że straty glebowej materii organicznej w najlepszych zme-liorowanych glebach w ciągu ostatnich 30 lat przekroczyły 40% początkowej jejzawartości.Według danych IUNG-u, średnia zawartość węgla organicznegow glebach Polski wynosi 1,25%.Biorąc pod uwagę kryterium niskiej zawartości(poniżej 0,57%), 6% gleb użytkowanych rolniczo w Polsce można zaliczyć do tejgrupy.Istnieją jednak różnice w klasyfikacjach pomiędzy krajowymi standarda-mi a europejskimi.Gdyby przyjąć europejski standard niskiej zawartości (poni-żej 2%), to w tej grupie znalazłoby się 89% gleb w Polsce26.Nawozy naturalne odgrywają ważną rolę w odtwarzaniu żyzności gleby, alew miarę postępującej specjalizacji i intensyfikacji produkcji rolnej nie wystarcza-ją.Stan żyzności polskich gleb jest zróżnicowany, a na znacznych obszarach wy-kazywana jest niska i bardzo niska zawartość przyswajalnych dla roślin formskładników pokarmowych.Sprawia to, że podstawowym zródłem składnikówpokarmowych współczesnego rolnictwa są nawozy mineralne.Jak podkreślaTujak, zużycie nawozów mineralnych jest niekwestionowanym czynnikiemzwiększania produkcji rolnej 27.Celem nawożenia mineralnego jest dostarczenie roślinom przyswajalnychform składników pokarmowych, których zawartość w siedlisku bytowania roślinuprawnych jest niewystarczająca28.Racjonalnie stosowane w produkcji roślinnejnawozy mineralne wywierają pozytywny wpływ na wzrost i rozwój roślin, wzbo-gacając przy tym glebę w składniki pokarmowe.Wapnowanie, nawożenie ma-gnezem, fosforem i potasem poprawia ogólną żyzność gleb.Dla poprawy zasob-ności gleb w przyswajalny dla roślin fosfor i potas konieczne jest zestawieniebilansu tych składników i stosowanie naddatków bilansowych w przypadku ni-skiej i bardzo niskiej ich zawartości w glebach29.Z drugiej strony nieracjonalne,zbyt wysokie nawożenie mineralne, w szczególności fosforem, stwarza zagroże-dowiska 2007, t.10, nr 1, s.82.24Rolnictwo w 2009 r., GUS, Warszawa 2010, s.94.25Rocznik Statystyczny Rolnictwa i Obszarów Wiejskich 2010, GUS, Warszawa 2010, s.129.26Informacje z panelu dyskusyjnego Czy Polsce zagraża spadek żyzności gleb? , który zostałzorganizowany przez IUNG-PIB w Puławach przy współpracy z MRiRW 8 grudnia 2010 roku.27A.Tujak, Prognozowanie zużycia nawozów mineralnych w oparciu o wymagania nawozoweroślin, Nawozy i Nawożenie 2006 nr 1, s.186.28A.Podleśna, yródła składników pokarmowych dla roślin we współczesnym rolnictwie, WieśJutra 2006 nr 7, s.6-8.29S.Gosek, Rola nawożenia w kształtowaniu żyzności gleby oraz wielkości i jakości plonów, Wieś Jutra 2007 nr 7, s.16-17. 150 Ekonomia i Zrodowisko 1 (44) " 2013nie dla środowiska przyrodniczego, głównie gleb i wód30.Nadmierne nawożeniepowoduje wzrost wymywania P i K do wód gruntowych i powierzchniowych.W latach 2000-2010 zużycie nawozów mineralnych w kraju wzrosło o 27,4 kgNPKha-1 UR, z poziomu 90,8 kg NPKha-1 UR do 118,2 kg NPKha-1 UR31 [ Pobierz całość w formacie PDF ]