[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Q.74, 5.Dwojakie jest działanie rozumu: teoretyczne i praktyczne.Pierwsze topoznanie prawdy, drugie to kierowanie działaniem, czyli porządkowanie czynności.Negatywne niedomaganie rozumu w dziedzinie poznania prawdy, czyli niewiadomość,jest grzechem, gdy dotyczy tego, co ktoś może i powinien wiedzieć, a nie wie.Pozytywne zaś niedomaganie rozumu, czyli błąd, jest grzechem, gdy ktoś mógł poznaćprawdę, a nie poznał.Wreszcie niedomaganie rozumu w dziedzinie kierowaniaczynnościami w stosunku do ostatecznego celu życia jest zawsze grzechem, gdyżkierownictwo jest zawsze czymś dobrowolnym.Q.74, 6.Termin scholastyczny delectatio morosa za przykłademfrancuskiego przekładu niniejszego traktatu (dokonanego przez o.Bernard O.P.)oddajemy przez zatrzymywanie się myślą na niedozwolonej przyjemności (o.Bernard właściwie nie wyodrębnia przyjemności dozwolonej i niedozwolonej, lecztłumaczy tytuł artykułu 6: La faute de s arrter la dlectation, est-elle dans laraison? ).Chodzi jednak tu niewątpliwie o przyjemność niedozwoloną, Moraliściokreślają ten grzech jako proste, lecz dobrowolne upodobanie w rzeczyniedozwolonej.uobecnionej przez myśl lub wyobrażenie bez pragnienia zrobienia tejrzeczy n np.gdy ktoś bawi się myślą lub wyobrażeniem zabójstwa swego wroga lubkradzieży itp.Chodzi tu więc nie tylko o tzw.brzydkie myśli przeciw szóstemuprzykazaniu, ale o jakiekolwiek upodobanie w złych myślach czy wyobrażeniach.Samo myślenie o rzeczy złej nie jest jeszcze grzechem.jeśli nie łączy się zniebezpieczeństwem narażenia się na grzech i jeśli do grzechu nie nakłania.Grzechemnatomiast jest przyjemność i zadowolenie z powodu złej czynności.którą ktoś sobieprzedstawia w myśli lub wyobrazni.Kto bowiem cieszy się tym, co moralnie złe.przyzwala na to, co jest sprzeczne z rozumną naturą człowieka.Grzech taki może byćpowszedni lub śmiertelny zależnie od przedmiotu n np.gdy ktoś cieszy się zżartobliwego i nikomu nie przynoszącego szkody kłamstwa.popełnia grzechpowszedni, kto zaś cieszy się z rzuconego na kogoś oszczerstwa, popełnia grzechśmiertelny, o ile oczywiście cieszy się rozmyślnie.Należy jednak dobrze odróżnić zadowolenie i uciechę z powodu moralnie złejczynności, wyobrażonej sobie czy pomyślanej, od zadowolenia i radości z powodusamego myślenia o tej czynności lub z powodu sposobu jej wykonania.W pierwszymwypadku zadowolenie takie jest zawsze grzechem; w drugim natomiast zadowolenieto jest moralnie dobre, obojętne lub złe zależnie od tego czy samo to myślenie,178 względnie sposób należy do moralnie dobrych, obojętnych lub złych rzeczy.Np.gdyktoś cieszy się z wesołego humoru pijaka, a nie z samego pijaństwa, nie popełniagrzechu.Komu sprawia zadowolenie myśl o popełnieniu nierządu wbrew naturze,popełnia grzech śmiertelny, choćby nawet nie miał pragnienia, by popełnić ten grzech.Grzeszne jest również zadowolenie ze złego uczynku z powodu dobrych jegonastępstw, np.gdy ktoś się cieszy, że zamordowano mu ojca ze względu na ton żeodziedziczy spadek po nim.Nie jest natomiast grzechem zadowolenie z powodusamych tylko dobrych następstw złego uczynku, gdyż wtedy przedmiotemzadowolenia czy uciechy nie jest zły uczynek, ale jedynie pewne, skądinąd dobrenastępstwa tego uczynku, np.gdy ktoś cieszy się swymi nieślubnymi dziećmi.a niesamym porubstwem, dzięki któremu dzieci te przyszły na świat.Q.74, 7.Chodzi o przyzwolenie na zewnętrzny uczynek, który jest grzechemśmiertelnym lub powszednim.Należy pamiętać, że zgodnie z nauką św.Tomasza (I, q.79, a.9), podział na rozum wyższy i niższy to nie jest podział na dwie różne władzeumysłowe, ale tylko na wyższe i niższe zadania oraz czynności jednego i tego samegorozumu.Trzeba wreszcie podkreślić różnicę pomiędzy grzechem zatrzymywania sięmyślą lub wyobraznią na niedozwolonej przyjemności, zwane po polsku niekiedyzłymi myślami lub wyobrażeniami, a grzesznym pragnieniem czy pożądaniem orazgrzesznym zadowoleniem czy uciechą niedozwoloną.Pierwsze odnosi się doobecnego myślenia lub wyobrażenia, drugie, a więc grzeszne pragnienie, zwane takżeprzyzwoleniem, dotyczy uczynku zamierzonego w przyszłości, a trzecie, a więczadowolenie i radość, ma za przedmiot czynność już dokonaną.Grzech przyzwolenia na zamierzoną złą czynność, czyli grzeszne pragnienie,podobnie jak grzech zadowolenia z powodu złej myśli lub złego wyobrażenia, ma swąsiedzibę nie tyle we władzy pożądawczej, ile raczej w samym rozumie, gdyż rozumpowinien kierować myślami i wyobrażeniami oraz uczuciami, w tym także uczuciemzadowolenia oraz pożądania.Przyzwolenie zarówno na radość czy zadowolenie,oparte o względy doczesne.należy do niższych działań rozumu; natomiast jedno idrugie przyzwolenie, biorące pod uwagę ponad doczesne względy, np.prawo Boże,należy do wyższych czynności rozumu, choćby skądinąd było grzeszne, np.gdy ktośprzyzwala na pragnienie by popełnić grzech nierządu, choć uświadomił sobie, że tosprzeciwia się prawu Bożemu.Należy zwrócić uwagę na odpowiedz na trudność 1.Q.74, 8.Uwagi do dwóch poprzednich artykułów stosują się także doniniejszego artykułu.Przyzwolenie więc na pożądanie tego, co jest grzechemśmiertelnym, jest już grzechem śmiertelnym, choćby nie nastąpiło wykonanie tegogrzesznego zamiaru.Pożądanie takie jest grzeszne tak samo, jak pożądany uczynek,łącznie z jego okolicznościami, które grzesznik uświadamia sobie, np.gdy ktośpostanawia okraść kościół, wówczas postanowienie takie jest nie tylko grzechemprzynależnym do gatunku kradzieży, ale nadto jest świętokradztwem.Q.74, 9.Wyższe czynności rozumu, czyli takie, które mają za przedmiotrzeczy duchowe i wieczne, mogą być uczynkami dobrymi, grzechami powszednimialbo także grzechami śmiertelnymi.Tak np [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl przylepto3.keep.pl
.Q.74, 5.Dwojakie jest działanie rozumu: teoretyczne i praktyczne.Pierwsze topoznanie prawdy, drugie to kierowanie działaniem, czyli porządkowanie czynności.Negatywne niedomaganie rozumu w dziedzinie poznania prawdy, czyli niewiadomość,jest grzechem, gdy dotyczy tego, co ktoś może i powinien wiedzieć, a nie wie.Pozytywne zaś niedomaganie rozumu, czyli błąd, jest grzechem, gdy ktoś mógł poznaćprawdę, a nie poznał.Wreszcie niedomaganie rozumu w dziedzinie kierowaniaczynnościami w stosunku do ostatecznego celu życia jest zawsze grzechem, gdyżkierownictwo jest zawsze czymś dobrowolnym.Q.74, 6.Termin scholastyczny delectatio morosa za przykłademfrancuskiego przekładu niniejszego traktatu (dokonanego przez o.Bernard O.P.)oddajemy przez zatrzymywanie się myślą na niedozwolonej przyjemności (o.Bernard właściwie nie wyodrębnia przyjemności dozwolonej i niedozwolonej, lecztłumaczy tytuł artykułu 6: La faute de s arrter la dlectation, est-elle dans laraison? ).Chodzi jednak tu niewątpliwie o przyjemność niedozwoloną, Moraliściokreślają ten grzech jako proste, lecz dobrowolne upodobanie w rzeczyniedozwolonej.uobecnionej przez myśl lub wyobrażenie bez pragnienia zrobienia tejrzeczy n np.gdy ktoś bawi się myślą lub wyobrażeniem zabójstwa swego wroga lubkradzieży itp.Chodzi tu więc nie tylko o tzw.brzydkie myśli przeciw szóstemuprzykazaniu, ale o jakiekolwiek upodobanie w złych myślach czy wyobrażeniach.Samo myślenie o rzeczy złej nie jest jeszcze grzechem.jeśli nie łączy się zniebezpieczeństwem narażenia się na grzech i jeśli do grzechu nie nakłania.Grzechemnatomiast jest przyjemność i zadowolenie z powodu złej czynności.którą ktoś sobieprzedstawia w myśli lub wyobrazni.Kto bowiem cieszy się tym, co moralnie złe.przyzwala na to, co jest sprzeczne z rozumną naturą człowieka.Grzech taki może byćpowszedni lub śmiertelny zależnie od przedmiotu n np.gdy ktoś cieszy się zżartobliwego i nikomu nie przynoszącego szkody kłamstwa.popełnia grzechpowszedni, kto zaś cieszy się z rzuconego na kogoś oszczerstwa, popełnia grzechśmiertelny, o ile oczywiście cieszy się rozmyślnie.Należy jednak dobrze odróżnić zadowolenie i uciechę z powodu moralnie złejczynności, wyobrażonej sobie czy pomyślanej, od zadowolenia i radości z powodusamego myślenia o tej czynności lub z powodu sposobu jej wykonania.W pierwszymwypadku zadowolenie takie jest zawsze grzechem; w drugim natomiast zadowolenieto jest moralnie dobre, obojętne lub złe zależnie od tego czy samo to myślenie,178 względnie sposób należy do moralnie dobrych, obojętnych lub złych rzeczy.Np.gdyktoś cieszy się z wesołego humoru pijaka, a nie z samego pijaństwa, nie popełniagrzechu.Komu sprawia zadowolenie myśl o popełnieniu nierządu wbrew naturze,popełnia grzech śmiertelny, choćby nawet nie miał pragnienia, by popełnić ten grzech.Grzeszne jest również zadowolenie ze złego uczynku z powodu dobrych jegonastępstw, np.gdy ktoś się cieszy, że zamordowano mu ojca ze względu na ton żeodziedziczy spadek po nim.Nie jest natomiast grzechem zadowolenie z powodusamych tylko dobrych następstw złego uczynku, gdyż wtedy przedmiotemzadowolenia czy uciechy nie jest zły uczynek, ale jedynie pewne, skądinąd dobrenastępstwa tego uczynku, np.gdy ktoś cieszy się swymi nieślubnymi dziećmi.a niesamym porubstwem, dzięki któremu dzieci te przyszły na świat.Q.74, 7.Chodzi o przyzwolenie na zewnętrzny uczynek, który jest grzechemśmiertelnym lub powszednim.Należy pamiętać, że zgodnie z nauką św.Tomasza (I, q.79, a.9), podział na rozum wyższy i niższy to nie jest podział na dwie różne władzeumysłowe, ale tylko na wyższe i niższe zadania oraz czynności jednego i tego samegorozumu.Trzeba wreszcie podkreślić różnicę pomiędzy grzechem zatrzymywania sięmyślą lub wyobraznią na niedozwolonej przyjemności, zwane po polsku niekiedyzłymi myślami lub wyobrażeniami, a grzesznym pragnieniem czy pożądaniem orazgrzesznym zadowoleniem czy uciechą niedozwoloną.Pierwsze odnosi się doobecnego myślenia lub wyobrażenia, drugie, a więc grzeszne pragnienie, zwane takżeprzyzwoleniem, dotyczy uczynku zamierzonego w przyszłości, a trzecie, a więczadowolenie i radość, ma za przedmiot czynność już dokonaną.Grzech przyzwolenia na zamierzoną złą czynność, czyli grzeszne pragnienie,podobnie jak grzech zadowolenia z powodu złej myśli lub złego wyobrażenia, ma swąsiedzibę nie tyle we władzy pożądawczej, ile raczej w samym rozumie, gdyż rozumpowinien kierować myślami i wyobrażeniami oraz uczuciami, w tym także uczuciemzadowolenia oraz pożądania.Przyzwolenie zarówno na radość czy zadowolenie,oparte o względy doczesne.należy do niższych działań rozumu; natomiast jedno idrugie przyzwolenie, biorące pod uwagę ponad doczesne względy, np.prawo Boże,należy do wyższych czynności rozumu, choćby skądinąd było grzeszne, np.gdy ktośprzyzwala na pragnienie by popełnić grzech nierządu, choć uświadomił sobie, że tosprzeciwia się prawu Bożemu.Należy zwrócić uwagę na odpowiedz na trudność 1.Q.74, 8.Uwagi do dwóch poprzednich artykułów stosują się także doniniejszego artykułu.Przyzwolenie więc na pożądanie tego, co jest grzechemśmiertelnym, jest już grzechem śmiertelnym, choćby nie nastąpiło wykonanie tegogrzesznego zamiaru.Pożądanie takie jest grzeszne tak samo, jak pożądany uczynek,łącznie z jego okolicznościami, które grzesznik uświadamia sobie, np.gdy ktośpostanawia okraść kościół, wówczas postanowienie takie jest nie tylko grzechemprzynależnym do gatunku kradzieży, ale nadto jest świętokradztwem.Q.74, 9.Wyższe czynności rozumu, czyli takie, które mają za przedmiotrzeczy duchowe i wieczne, mogą być uczynkami dobrymi, grzechami powszednimialbo także grzechami śmiertelnymi.Tak np [ Pobierz całość w formacie PDF ]